"De mentaliteit moet veranderen"
Lezing van Paul Kirchhof bij de Lions over de vervreemding tussen mensen.
Een hoogtepunt stond op 19 november op het programma van de viering van het tweede lustrum van de Lionsclub Montferland - Emmerich.
In zijn openingswoorden van de bijeenkomst in het PAN in Emmerich wees Freddy
Heinzel - Honorair Consul van Nederland - op het belang van vriendschap en
vriendenclubs in de huidige maatschappij waarin door de toenemende digitalisering de
mensen steeds meer van elkaar vervreemden. Over dit thema kreeg Paul Kirchhof
vervolgens het woord.
De naam Kirchhof verbinden velen vooral met de specialisatie van de rechtsgeleerde op
het gebied van constitutioneel- en belastingrecht en zijn voormalige positie bij het
Constitutioneel Hof. Daartoe beperkte hij zich niet.
Hij sprak niet als filosoof maar spoorde aan. Hij legde de vinger op gevoelige plekken in
hedendaagse ontwikkelingen en deed voorstellen tot verbetering.
Zijn kritiek op de tijdgeest vatte hij samen in de begrippen anonimiteit en vervreemding.
Mensen spreken steeds minder met elkaar. Het Internet komt in de plaats van persoonlijke
contacten. Wie vandaag zijn geld belegt weet niet of een fonds de dividenden betaalt uit
graan- of uit wapenhandel. Geld zoekt anoniem zijn weg. Waar communicatie nog hoofdzakelijk via Internet plaatsvindt, gesprekken niet meer gevoerd worden en documenten veelal anoniem gepubliceerd, verbreiden haat en laster zich ongestraft vrijelijk. Speculanten zetten in op neergang van concerns en staten en profiteren van het falen van anderen. Multinationals, niet de politici, bepalen de politiek. De anonimiteit van hun handelen ondergraaft echter het voor het goed functioneren van de maatschappij zo noodzakelijke vertrouwen. "We kunnen niet verder gaan zo meedogenloos winst te maken ten koste van de armen en zwakken, ten koste van onze kinderen. Een mentaliteitsverandering is noodzakelijk", aldus Kirchhof.
Eerst dienen mensen weer het gesprek te zoeken, bijvoorbeeld in vriendengroepen en
organisaties (zoals Lionsclubs). Daar waar het gesprek plaatsvindt tussen mensen uit
uiteenlopende disciplines ontstaat duidelijkheid, worden oproepen gehoord en kunnen
veranderingen in gang gezet worden. Zo krijgen ook existentiële en humanitaire
vraagstukken de ruimte die ze verdienen.
Kirchhof beveelt inkeer tot onszelf en bezinning op onze wortels aan. Zo kunnen we ons
innerlijke kompas weer calibreren en ontvankelijk worden voor de nood van diegenen die op de medemenselijkheid van de welgestelden zijn aangewezen. Ontwikkelingslanden en vluchtelingen hebben in de anonimiteit van de digitale tijdgeest anders geen kans.
Hier werd Kirchhof zeer concreet met een pleidooi voor de invoering van de
Transactiebelasting* die in Duitsland onderwerp van veel discussie is. Met de miljarden die
dit zou opleveren kunnen vluchtelingen tot vaklieden, verpleegkundigen, ingenieurs en
artsen opgeleid worden om zo later in hun vaderland huizen te bouwen, zieken bij te
staan, enzovoort. Zo helpt het ontwikkelingsland zichzelf en wordt daarna partner van het
donerende land.
Prof. Kirchhof hield de 100 aanwezigen een uur lang ademloos geboeid; aan het einde
volgde stilte en een langdurig applaus. Zichtbaar aangedaan bedankte de voorzitter van
de Lionsclub, Frank Wendlandt, de spreker.
(Vert. uit Rheinische Post / NRZ 21 nov.'17)
*een vorm van belasting (max. 0,5%) op financiële transacties die via of buiten de Beurs plaatsvinden.